Aktualności

19 sierpnia, 2025

Co zrobić, gdy dostaniesz wezwanie na policję lub do prokuratury?

19 sierpnia, 2025

Praktyczny poradnik krok po kroku 2025

Ten tekst powstał z myślą o osobach, które po raz pierwszy otrzymują wezwanie i szukają prostych odpowiedzi: czy muszę iść, jakie mam prawa, co grozi za niestawienie się i kiedy warto zadzwonić do adwokata.

Spis treści

Dlaczego to ważne?

Wezwanie na policję lub do prokuratury budzi stres. Czego dotyczy ta sprawa? Czy muszę się obawiać? Co mam powiedzieć? A może się nie stawić? Warto znać odpwiedzi na te pytania, aby nie narazić się na przymusowe doprowadzenie, karę porządkową oraz by właściwie zabezpieczyć swoje prawa (np. do odmowy zeznań, do obrońcy, do zwrotu kosztów). Ten poradnik pokazuje konkretne kroki i najczęstsze błędy, których warto uniknąć.

Krok 1. Ustal, w jakim charakterze jesteś wzywany

To absolutna podstawa, od tego zależą Twoje prawa i obowiązki:

Świadek – masz obowiązek stawić się i mówić prawdę. Masz prawo odmówić zeznań, jeśli sprawa dotyczy osoby najbliższej (np. syna, ojca, brata), oraz prawo odmówić odpowiedzi, jeśli naraziłoby Cię to na odpowiedzialność karną.
Pokrzywdzony – możesz składać zeznania, składać wnioski dowodowe, mieć pełnomocnika.
Podejrzany – jeżeli w takim charakterze zostałeś wezwany to oznacza to, że zostaną Ci przedstawione zarzuty – masz prawo do obrońcy, prawo do odmowy składania wyjaśnień bez podania przyczyny, prawo do odmowy odpowiedzi na pytanie w każdej sytuacji, prawo do składania wyjaśnień, inicjatywę do składania wniosków dowodowych czy prawo do zaznajomienia się z aktami sprawy najpóźniej na koniec postępwoania.

Jak to rozpoznać?

Na wezwaniu powinna być informacja o charakterze stawiennictwa (np. “w charakterze świadka”, “jako podejrzanego”), organie wzywającym, terminie i miejscu, sygnaturze sprawy oraz pouczenia o konsekwencjach niestawiennictwa. Jeśli cokolwiek jest niejasne – zadzwoń pod oficjalny numer jednostki wskazanej na wezwaniu i potwierdź autentyczność oraz szczegóły.

Krok 2. Co zrobić po doręczeniu

Gdy otrzymasz wezwanie, w pierwszej kolejności zrób zdjęcie dokumentu – zarówno samego wezwania, jak i koperty z datą doręczenia. To ważne, bo pozwoli Ci udowodnić, kiedy faktycznie list dotarł – szczególnie gdy dotarł po wyznaczonej dacie przesłuchania. Następnie od razu wpisz termin do kalendarza i zaplanuj dojazd z odpowiednim zapasem czasu, aby uniknąć stresu w dniu czynności. Jeżeli termin Ci nie odpowiada niezwłocznie poinformuj o przyuczynie swojego niestawiennictwa – pisemnie lub mailowo. Warto także skontaktować się z adwokatem – najlepiej przed pierwszym przesłuchaniem, bo nawet krótka konsultacja może oszczędzić Ci poważnych błędów. Pamiętaj, by nie uzgadniać „wersji wydarzeń” z innymi uczestnikami postępowania – takie zachowanie może zostać ocenione bardzo negatywnie. Przygotuj dowód osobisty oraz ewentualne materiały, które mogą być przydatne: dokumentację, korespondencję, notatki ze zdarzenia. Jeżeli nie wiesz czego sprawa może dotyczyć sproóbuj skontaktować się z funkcjonariuszem prowadzącym przed przesłuchaniem, możliwe e udzieli Ci kilku informacji, by nieco “naświetlić” temat przesłuchania.

Krok 3. Twoje prawa – skorzystaj z nich

Przed przystąpieniem do czynności policjant lub prokurator wręczy CI pouczenie liczące kilka lub kilkanaście stron. Możesz się z nim zapoznać przed przesłuchaniem. Znajdziesz tam ifnormacji o najważniejszych prawach takich jak:

Prawo do obrońcy / pełnomocnika – możesz przyjść z adwokatem, konsultować się z nim. W wielu sytuacjach obecność prawnika wpływa na przebieg i zakres pytań. Adwokat może też zadawać pytania dzięki czemu łatwiej będzie powiedzieć wszystko to co najważniejsze.
Prawo do odmowy zeznań jako osoba najbliższa oraz prawo do odmowy odpowiedzi na pytanie, które mogłoby narazić Ciebie lub bliskich na odpowiedzialność karną.
Prawo do tłumacza – jeśli nie znasz wystarczająco języka polskiego.
Prawo do zwrotu kosztów stawiennictwa (utracony zarobek, dojazd) – złóż wniosek niezwłocznie po przesłuchaniu.
Prawo do zgłaszania wniosków dowodowych – jeśli jesteś podejrzanym lub pokrzywdzonym możesz wnieść np. o przesłuchanie konkretnej osoby, zabezpieczenie nagrań, pozyskanie dokumentów.

Krok 4. Obowiązki – o tym pamiętaj

W pouczeniach otrzymanych przed przystąpieniem do przesłuchania znajdziesz również spis obowiązków – oto najważaniejsze z nich:

Obowiązek stawiennictwa w wyznaczonym terminie (chyba że skutecznie usprawiedliwisz nieobecność).
Świadek: obowiązek mówienia prawdy. Składanie fałszywych zeznań jest przestępstwem.
obowiązek powiadomienia o zmienie miejsca zamieszkania – szczególnie jeśli jesteś podejrzanym – pod rygorem, że korespondencja doręczana na stary adres będzie uznana za prawidłowo doręczona.

Krok 5. Nie możesz się stawić? Jak usprawiedliwić termin

Zadziałaj szybko – najlepiej od razu po otrzymaniu wezwania albo niezwłocznie po wystąpieniu przeszkody złoż wniosek o zmienę terminu czynnosci wraz ze stosownym usprawiedliwieniem nieobecności.

Możliwe powody i niezbędne dokumenty do usprawiedliwienia:

Choroba – zaświadczenie lekarskie (najlepiej od lekarza sądowego).
Nagłe obowiązki zawodowe / lot służbowy / egzamin – potwierdzenia od pracodawcy, rezerwacji itp.
Opieka nad dziećmi / osobą zależną – dokumenty potwierdzające.
Zbyt krótki termin doręczenia – wskaż datę doręczenia i realny brak możliwości stawiennictwa.

Oczywiście nawet jeżeli nie jesteś w stanie przedstawić żadnego dokumentu to i tak złóż wniosek z usprawiedliwieniem. Dzięki temu organ prowdzący będzie wiedział dlaczego się nie stawiłeś i nie podejmie czynności związanych z ukaraniem czy przymusowym doprowadzeniem.

Wzór krótkiego wniosku o zmianę terminu / usprawiedliwienie

[miejscowość, data]

Do: [nazwa jednostki, adres]
Sygn. akt: [sygnatura z wezwania]

WNIOSEK O ZMIANĘ TERMINU / USPRAWIEDLIWIENIE NIEOBECNOŚCI

W związku z wezwaniem z dnia [data] na dzień [termin] w charakterze [świadka/pokrzywdzonego/podejrzanego], wnoszę o wyznaczenie nowego terminu przesłuchania.

Przyczyna: [krótki opis]. Załączam dokument potwierdzający: [np. zaświadczenie lekarskie, pismo pracodawcy].

Proponowane terminy: [2–3 alternatywy].

[Imię i nazwisko, adres, kontakt, podpis]

Uwaga: Złóż wniosek na piśmie lub wyślij e-mail na oficjalną skrzynkę, i zachowaj potwierdzenie nadania.

Krok 6. Jak wygląda przesłuchanie

Przesłuchanie ma dość powtarzalny przebieg. Na początku następuje weryfikacja tożsamości – musisz mieć przy sobie dowód osobisty lub paszport. Następnie organ przedstawia pouczenia dotyczące Twoich praw i obowiązków; jeśli cokolwiek jest niejasne, masz pełne prawo zadawać pytania. Często pierwszym elementem jest swobodna wypowiedź, w której możesz spokojnie opowiedzieć to, co pamiętasz – pamiętaj, aby mówić tylko o faktach, unikać domysłów i nie zgadywać. Potem pojawiają się pytania ze strony prowadzącego. Odpowiadaj krótko i rzeczowo, a jeśli pytanie dotyczy kwestii, w których możesz się narazić na odpowiedzialność, masz prawo odmówić odpowiedzi. Wszystkie Twoje słowa trafiają do protokołu – dlatego bardzo ważne jest, aby uważnie go przeczytać przed podpisaniem. Jeżeli zauważysz błędy, zgłoś poprawki i domagaj się ich wpisania do protokołu, zanim złożysz podpis. Po zakończeniu możesz od razu wnioskować o zwrot kosztów dojazdu lub utraconego zarobku, a także o potwierdzenie stawiennictwa dla pracodawcy. W przypadku podejrzanego przesłuchanie często poprzedza przedstawienie zarzutów – pamiętaj, że masz prawo do milczenia i do kontaktu z obrońcą. Zdarza się, że najlepszą decyzją procesową jest powstrzymanie się od składania wyjaśnień na pierwszym etapie, co zawsze warto omówić z adwokatem.

Czego nie robić

Wielu ludzi popełnia błędy wynikające ze stresu. Najgorszym rozwiązaniem jest ignorowanie wezwania i liczenie na to, że sprawa „sama się rozwiąże”. Nie wolno też kontaktować się z innymi świadkami w celu uzgodnienia wspólnej wersji wydarzeń – takie zachowanie może zostać ocenione jako próba matactwa. Pamiętaj również, aby zawsze czytać protokół przesłuchania i domagać się poprawek, jeśli są potrzebne. Nie podpisuj go w ciemno. Zdecydowanie nie publikuj też informacji o sprawie w mediach społecznościowych ani nie udzielaj szerokich wyjaśnień „na gorąco”, szczególnie jeśli występujesz w charakterze podejrzanego – każdą wypowiedź warto skonsultować z adwokatem.

Jakie są konsekwencje niestawiennictwa?

Zlekceważenie wezwania bez usprawiedliwienia może skutkować nałożeniem pieniężnej kary porządkowej. W razie uporczywego unikania stawiennictwa organ ma prawo zarządzić przymusowe doprowadzenie przez policję, co wiąże się nie tylko z nieprzyjemnościami, ale również z dodatkowym stresem i wizerunkowymi konsekwencjami. W praktyce zawsze lepiej jest zawczasu złożyć wniosek o zmianę terminu niż ryzykować. P{amiętaj, że policja na pewno nie zapomni o Twoim przesłuchaniu.

Sytuacje szczególne

Istnieją też nietypowe sytuacje, które wymagają wcześniejszego przygotowania. Jeśli jesteś cudzoziemcem i nie znasz dobrze języka polskiego, masz prawo do udziału tłumacza – zgłoś to wcześniej, aby organ zdążył go zapewnić. Osoby ciężko chore lub z niepełnosprawnościami mogą wnosić o dostosowanie formy przesłuchania, np. przeprowadzenie go w miejscu swojego zamieszkania. Czasami wezwanie przychodzi w formie telefonu , warto wówczas zweryfikować numer oraz rozmówcę. W przypadku nieletnich świadków przesłuchanie zwykle odbywa się w obecności opiekuna lub psychologa – warto upewnić się, w jakim trybie zostanie przeprowadzona czynność, aby dziecko czuło się bezpiecznie.

Najczęstsze pytania (FAQ)

Czy muszę odbierać telefon od policji?
Nie masz obowiązku rozmowy telefonicznej, ale masz obowiązek zareagować na pisemne wezwanie (list/portal ePUAP). Telefon traktuj pomocniczo – zawsze weryfikuj rozmówcę.

Czy mogę przyjść z adwokatem?
Tak. Jako świadek – pełnomocnik może Ci towarzyszyć; jako podejrzany – masz prawo do obrońcy. To często zmniejsza stres i ryzyko błędów.

Czy mogę odmówić zeznań?
Jeśli jesteś osobą najbliższą dla podejrzanego/oskarżonego – tak. Każdy świadek może także odmówić odpowiedzi na pytanie, które mogłoby narazić jego lub bliskich na odpowiedzialność karną.

Czy mogę nagrywać przesłuchanie?
Co do zasady czynność jest protokołowana przez organ. Jeśli chcesz nagrywać, zapytaj o zgodę prowadzącego czynność i miej świadomość ograniczeń.

Co z kosztami dojazdu i utraconym zarobkiem?
Możesz złożyć wniosek o ich zwrot – zrób to od razu po przesłuchaniu, dołącz dowody (bilety, zaświadczenie pracodawcy).

Nie znam polskiego – co wtedy?
Przysługuje Ci tłumacz. Zgłoś potrzebę wcześniej.

Wezwanie przyszło „na szybko” – co robić?
Natychmiast złóż wniosek o zmianę terminu i wyjaśnij, dlaczego nie zdążysz się stawić.

Potrzebujesz pomocy adwokata w związku z przesłuchaniem?

Jeśli otrzymałeś wezwanie na policję lub do prokuratury i chcesz bezpiecznie przez to przejść – skontaktuj się. Jako adwokat od spraw karnych we Wrocławiu uczestniczę w przesłuchaniach moich Klientów, pomagam od pierwszej rozmowy. Analizuję sytuację, przygotowuje Cię do przesłuchania oraz jestem obecność przy czynności.

Zadzwoń: 606 371 452
Napisz: obarzanek@owo-adwokaci.pl

Chcesz wiedzieć więcej?

Zobacz także moje inne wpisy:

O autorze

adw. Artur Obarzanek

Adwokat praktykujące wyłącznie w obszarze prawa karengo. Prowadzi praktykę we Wrocławiu i Jeleniej Górze, jako wspólnik w kancelarii OWO Adwokaci. Reprezentuje klientów w postępowaniach przygotowawczych, sądowych i wykonawczych. Specjalizuje się w sprawach dotyczących stalkingu oraz ochrony wizerunku a także w postepowaniach dotyczących przestępczości zorganizowanej i narkotykowej. Reprezentuje klientów w postępowaniach prywatnoskargowych dotyczących znieważenia i zniesławienia. W codziennej pracy stawia na rzetelność, skuteczność i indywidualne podejście do każdej sprawy.