Wyrok łączny to szczególna instytucja prawa karnego, mająca na celu uporządkowanie sytuacji prawnej skazanego, który popełnił kilka przestępstw i otrzymał za nie różne wyroki. Wyrok łączny zapada, gdy skazany odbywa lub ma odbywać kary za różne przestępstwa, które można połączyć w jedną, łączną karę. Celem wyroku łącznego jest optymalizacja procesu odbywania kary. W praktyce oznacza to, że zamiast odbywania kilku kar kolejno, skazany może odbywać jedną, dłuższą karę, której długość i rodzaj są ustalone przez Sąd w postępowaniu w sprawie wydania wyroku łącznego. Taka jedna kara pozwala na bardziej efektywną resocjalizację skazanego. Orzeczenie wyroku łącznego możliwe jest jednak w ściśle określonych przypadkach, po spełnieniu przesłanek dotyczących między innymi tzw. realnego zbiegu przestępstw, czyli łączenia kar za czyny popełnione kolejno, ale przed zapadnięciem wyroku sądowego.
Realny zbieg przestępstw zachodzi wówczas, gdy sprawca popełnia przykładowo trzy przestępstwa – kradzież, prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu oraz pobicie – w różnym czasie – np. w maju, czerwcu i sierpniu – a wyrok za którekolwiek z tych przestępstw zapada później (załóżmy, że w grudniu). Wówczas mamy do czynienia z popełnieniem kilku przestępstw wydaniem wyroku za którekolwiek z nich. Kary za te czyny orzekane będą w trzech różnych postępowaniach i te trzy kary można następnie połączyć w jedną orzekaną w wyroku łącznym. Gdyby natomiast sprawce popełnił kolejne przestępstwo – np. gwałt w styczniu następnego roku – to wówczas nie będzie można połączyć kary orzeczonej przez sąd za to przestępstwo z karami orzeczonymi za kradzież, prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu oraz pobicie, ponieważ w międzyczasie – konkretnie w grudniu – zapadł wyrok skazujący. Wydanie orzeczenie przez Sąd tworzy zatem czasową barierę oddzielającą sprawy którem można objąć wyrokiem łącznym.
Procedura związana z wydaniem wyroku łącznego rozpoczyna się złożeniem wniosku o jego wydanie. Taki wniosek może złożyć sam skazany lub jego obrońca, co dzieje się najczęściej. Wniosek ten może też jednak złożyć dyrektor zakładu karnego, w którym przebywa skazany w przypadku wielu wyroków skazujących podlegających wykonaniu w tej jednostce. Wniosek powinien zawierać wszystkie niezbędne informacje dotyczące wcześniejszych wyroków, a także uzasadnienie potrzeby wydania wyroku łącznego. Ważnym elementem jest dołączenie dokumentacji potwierdzającej sytuację skazanego – np. umowy o pracę, listu pochwalnego, dyplomów ukończenia kursów w zakładzie karnym czy dowodów uiszczenia alimentów, grzywny czy kosztów procesu. W praktyce, dobrze przygotowany wniosek znacząco przyspiesza postępowanie sądowe i zwiększa szansę na pozytywne rozpatrzenie sprawy. Adwokat specjalizujący się w prawie karnym może tutaj odegrać kluczową rolę, zapewniając, że wniosek jest kompletny, precyzyjny i oparty na właściwych podstawach prawnych.
Po wpłynięciu wniosku o wyrok łączny, Sąd przystępuje do jego rozpatrzenia. W pierwszej kolejności bada, czy wniosek spełnia formalne wymogi i czy każdorazowo sprawdza, czy złożono go do właściwego sądu – tj. ostatniego, który wydał wyrok w sprawie. Wyjątek zachodzi, gdy wyrok w I instancji wydał Sąd Okręgowy, który zawsze będzie właściwym nad Sądem Rejonowym nawet gdy nie był ostatnim wydającym wyrok. Następnie Sąd analizuje wszystkie dokumenty załączone do wniosku oraz zwraca się o kartę karną skazanego oraz odpisy wszystkich wyroków podlegających łączeniu. Jeżeli skazany przebywa w więzieniu, Sad zwróci się również do dyrektora jednostki o przesłanie opinii o skazanym. Wreszcie, Sąd wyznacza rozprawę, na którą ma prawo – lecz nie obowiązek – stawić się sam zainteresowany. Wniosek o wydanie wyroku łącznego nie podlega opłacie sądowej.
Liczenie wyroku łącznego wymaga szczegółowej analizy poszczególnych kar, które mają zostać połączone. Zasadniczo, w przypadku wyroku łącznego, Sąd może orzec karę od najwyższej z kar jednostkowych +1 miesiąc, aż do pełnej kumulacji, czyli sumy wszystkich kar. Najczęściej skazany ma jednak szansę na skrócenie wyroku, ale na orzeczenie Sądu będzie miał wpływ czas działania skazanego, czyny jakich się dopuścił oraz postawa po ich popełnieniu. Jeżeli sprawca popełniał przestępstwa w krótkim okresie – np. w przeciągu 6 miesięcy – to najpewniej Sąd potraktuje go łagodniej niż sprawcę, który popełniał występki latami. Również skazany za popełnieni tych samych czynów – np. samych kradzieży – będzie traktowany łagodniej niż sprawcy różnych rodzajowo przewinień – np. gwałtu, pobicia, paserstwa, fałszerstwa. Niezwykle ważnym aspektem jest zatem ustalenie, które kary można połączyć i jak je połączyć. Specjalista z zakresu prawa karnego potrafi dokładnie określić, jak obliczyć długość kary łącznej, uwzględniając wszelkie niuanse prawne i specyfikę danej sprawy.
Kwestia wyroku łącznego w kontekście odbytych już kar jest niezwykle istotna. Jeżeli skazany odbył już część kar, które mają być połączone, Sąd musi uwzględnić ten fakt przy wydawaniu wyroku łącznego. W praktyce oznacza to, że odbyta kara zostaje zaliczona na poczet nowej kary łącznej. Zdarza się również, że wyrok łączny może prowadzić do złagodzenia warunków odbywania reszty kary, na przykład poprzez możliwość ubiegania się wcześniej o warunkowe przedterminowe zwolnienie. We wcześniej obowiązującym stanie prawnym – tj. w przypadku wyroków wydanych przed 24 czerwca 2020 r. nie można było łączyć kar już odbytych z tymi które pozostają jeszcze do wykonania. W świetle aktualnie obowiązujących przepisów możliwe jest łączenie kar nawet już w całości wykonanych, jeżeli tylko zostaną spełnione przesłanki, o których mowa wyżej.
Absorpcja i kumulacja to dwie podstawowe zasady stosowane przy wydawaniu wyroku łącznego. Absorpcja polega na tym, że najsurowsza kara pochłania łagodniejsze kary, co prowadzi do odbywania jednej, bardziej złożonej kary. Kumulacja natomiast polega na sumowaniu kar bez złagodzenia ich łącznego wymiaru. Obecnie obowiązujące przepisy wyłączyły możliwość stosowania pełnej absorpcji, ponieważ minimalna możliwa do orzeczenia w wyroku łącznym kara musi przekraczać maksymalną karę jednostkową o przynajmniej jeden miesiąc. Najczęściej Sąd stosuje tzw. metodę asperacji czyli wymierza karę pomiędzy minimalnym a maksymalnym zakresem.
Apelacja od wyroku łącznego jest możliwa, jeśli któraś ze stron postępowania uzna, że wyrok ten jest niesprawiedliwy lub niezgodny z prawem. Apelację można złożyć do wyższej sądu wyższej instancji za pośrednictwem Sądu który wydał wyrok łączny. W pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o wydanie wyroku z uzasadnieniem w przeciągu 7 dni od wydania przez Sąd I instancji orzeczenia. Następnie po otrzymaniu wyroku z uzasadnieniem należy w terminie 14 dni złożyć w Sądzie lub wysłać pocztą apelację. Ważne jest, aby apelacja była dobrze uzasadniona i oparta na konkretnych argumentach faktycznych lub prawnych. W praktyce, skuteczność apelacji często zależy od jakości przygotowanej argumentacji oraz od doświadczenia i wiedzy prawnika reprezentującego stronę.
Pomoc adwokata w sprawach związanych z wydaniem wyroku łącznego jest nieoceniona, zarówno na etapie przygotowywania wniosku, jak i w trakcie postępowania sądowego. Adwokat, posiadający specjalistyczną wiedzę i doświadczenie w prawie karnym, potrafi kompleksowo ocenić sytuację prawną swojego klienta, zidentyfikować wszystkie wyroki, które mogą zostać objęte wyrokiem łącznym, oraz precyzyjnie przygotować wniosek o jego wydanie. Ponadto, adwokat przedstawi Sądowi okoliczności mogące pomóc odpowiednio wyrok łagodzić takie jak sytuacja rodzinna, zachowanie skazanego czy jego działalność zawodowa. Dodatkowo, w przypadku niekorzystnego wyroku, adwokat może przygotować i złożyć apelację, starając się o jego zmianę lub uchylenie. Profesjonalna pomoc prawna zwiększa szanse na pozytywne rozstrzygnięcie sprawy, co jest kluczowe dla procesu resocjalizacji skazanego i jego przyszłości.
Skontaktuj się z nami
OWO Adwokaci