Aktualności

2 sierpnia, 2024

Dozór elektroniczny – wszystkie niezbędne informacje

2 sierpnia, 2024

Dozór elektroniczny, SDE, bransoleta, obroża – co to takiego?

Dozór elektroniczny, często nazywany SDE (System Dozoru Elektronicznego), bransoletą lub obrożą, to nowoczesna forma odbywania kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym. System ten polega na monitorowaniu skazanego za pomocą urządzeń elektronicznych, najczęściej bransolety zakładanej na kostkę. Urządzenie to umożliwia stałą kontrolę miejsca pobytu skazanego i sprawdza czy przestrzega on nałożonych na niego ograniczeń. Odbywanie kary polega na formie zbliżonej do aresztu domowego – skazany musi przebywać w domu przez większość dnia. Dozór elektroniczny jest więc stosowany jako alternatywa dla tradycyjnego więzienia, mając na celu resocjalizację skazanych w środowisku, które jest im znane i mniej stresujące. Dzięki temu skazani mogą kontynuować pracę zawodową, naukę czy inne obowiązki rodzinne, co sprzyja ich reintegracji społecznej. System SDE jest w Polsce dostępny od 2009 roku i cieszy się rosnącą popularnością jako środek karania, który łączy skuteczność kary z humanitaryzmem.

Jakie kary można odbywać w dozorze elektronicznym?

Dozór elektroniczny umożliwia odbywanie kary pozbawienia wolności do jednego roku i 6 miesięcy. Obejmuje zarówno kary za przestępstwa czy przestępstwa skarbowe pod warunkiem, że łączna długość kary nie przekracza 18 miesięcy. Sąd Penitencjarny przy orzekaniu w sprawie o dozór dokona oceny czy dozór elektroniczny będzie skuteczny w przypadku danego skazanego, czyli czy wystarczy by osiągnąć cele orzeczonej kary. Sąd nie udzieli zezwolenia na dozór, jeżeli stwierdzi, że skazany swoim dotychczasowym zachowaniem nie zasłużył na uniknięcie odsiadki w zakładzie karnym. Okolicznościami, które mogą przekonać Sąd do zgody będzie fakt zatrudnienia skazanego, uczestnictwa w terapii, podejmowania nauki, utrzymywania rodziny, a w tym realizacji obowiązku alimentacyjnego.

Warunki techniczne do dozoru elektronicznego

Warunki techniczne do dozoru elektronicznego są kluczowym elementem, który musi być spełniony, aby skazany mógł odbywać karę w tym systemie. Przede wszystkim, miejsce zamieszkania skazanego musi być odpowiednio przystosowane do instalacji urządzeń monitorujących. Oznacza to, że w lokalu musi być dostępna stała linia telefoniczna lub stabilne łącze internetowe, które umożliwi ciągły kontakt z centralą monitorującą. Ponadto, instalacja urządzeń, takich jak bransoleta elektroniczna, wymaga dostępu do źródła zasilania, aby zapewnić ich nieprzerwaną pracę. Operator systemu dozoru elektronicznego przeprowadza również ocenę techniczną miejsca zamieszkania, aby upewnić się, że nie ma przeszkód do skutecznego monitorowania skazanego. Ważne jest także, aby skazany oraz wszyscy domownicy byli poinformowani o zasadach funkcjonowania systemu i zgodzili się na jego stosowanie. W przypadku, gdy warunki techniczne nie są spełnione, sąd odmówi zastosowania dozoru elektronicznego, jednak dzieje się to niezwykle rzadko i ma miejsce w przypadku zaniedbanych nieruchomości zazwyczaj w starej zabudowie.

Dozór elektroniczny – ile godzina poza domem?

W ramach dozoru elektronicznego, skazany ma obowiązek przebywać w wyznaczonym miejscu, najczęściej w domu, przez określoną ilość godzin dziennie. Standardowo, sąd może zezwolić skazanemu na przebywanie poza domem przez maksymalnie 12 godzin dziennie, w zależności od jego obowiązków zawodowych, edukacyjnych lub rodzinnych. Czas ten jest dokładnie określony w postanowieniu sądu penitencjarnego i monitorowany za pomocą systemu dozoru elektronicznego. Skazany musi ściśle przestrzegać harmonogramu, a każde naruszenie zasad, takie jak spóźnienia czy opuszczenie dozwolonej strefy, jest natychmiast rejestrowane przez system i może skutkować konsekwencjami prawnymi, włącznie z odwołaniem dozoru elektronicznego i przeniesieniem skazanego do zakładu karnego.

Dozór elektroniczny a praca

Dozór elektroniczny umożliwia skazanemu kontynuowanie pracy zawodowej, co jest jednym z jego największych atutów. Sąd, wydając decyzję o zastosowaniu dozoru elektronicznego, uwzględnia harmonogram pracy skazanego, tak aby mógł on regularnie wykonywać swoje obowiązki zawodowe. Dzięki temu skazany nie traci źródła dochodu, co jest korzystne zarówno dla niego samego, jak i dla jego rodziny. Praca w czasie odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego sprzyja także resocjalizacji, pozwalając skazanemu na zachowanie normalności i odpowiedzialności. W praktyce oznacza to, że sąd może określić godziny, w których skazany może przebywać poza domem, uwzględniając czas na dojazd do pracy i powrót. System ten daje więc możliwość łączenia odbywania kary z normalnym funkcjonowaniem w społeczeństwie.

Zgoda domowników na dozór

Ważnym elementem dozoru elektronicznego jest zgoda wszystkich dorosłych domowników na odbywanie kary w miejscu ich zamieszkania. Zgoda ta jest wymagana, aby uniknąć konfliktów i zapewnić odpowiednie warunki do monitorowania skazanego. Każda dorosła osoba współzamieszkująca w miejscu, gdzie ma być odbywany dozór musi taką zgodę wyrazić. Zazwyczaj następuje to w formie pisemnej poprzez wypełnieni odpowiedniego formularza, który możesz pobrać tutaj. Zgodę tę domownicy mogą też wyrazić podczas wywiadu środowiskowego – który najczęściej zleca sąd penitencjarny – podczas którego kurator sprawdza warunki bytowe skazanego i jego rodziny oraz weryfikuje, czy domownicy wyrażają zgodę na taką formę odbywania kary. Brak zgody któregokolwiek z dorosłych domowników może uniemożliwić zastosowanie dozoru elektronicznego.

Dozór elektroniczny – czy wymagana jest zgoda właściciela nieruchomości?

Często pojawia się pytanie, czy do zastosowania dozoru elektronicznego wymagana jest zgoda właściciela nieruchomości, w której skazany ma odbywać karę. Jest to powszechny błąd i błędne przekonanie, ponieważ przepisy nie wymagają zgody właściciela nieruchomości na instalację urządzeń monitorujących w ramach dozoru elektronicznego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, istotna jest jedynie zgoda wszystkich pełnoletnich domowników, którzy mieszkają pod tym samym adresem. Właściciel nieruchomości nie ma formalnego wpływu na decyzję o zastosowaniu dozoru elektronicznego, co oznacza, że skazany może odbywać karę w wynajmowanym mieszkaniu, o ile wszyscy dorośli lokatorzy wyrażą na to zgodę. Jest to ważne, aby zrozumieć różnicę między zgodą właściciela a zgodą domowników, gdyż tylko ta druga jest wymagana przez prawo.

Recydywa a wniosek o dozór elektroniczny

Recydywa, czyli ponowne popełnienie przestępstwa przez osobę wcześniej skazaną, ma istotny wpływ na możliwość ubiegania się o dozór elektroniczny. Skazani uprzednio odbywający karę w zakładzie karnym mają mniejsze szanse na uzyskanie zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Sąd ocenia, czy skazany, który już raz naruszył prawo i został ukarany, jest odpowiednim kandydatem do odbywania kary poza zakładem karnym. Recydywa może wskazywać na większe ryzyko popełnienia kolejnych przestępstw, co wpływa na decyzję sądu. Niemniej jednak, każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, a adwokat może pomóc w przygotowaniu odpowiedniego wniosku, uwzględniając okoliczności łagodzące i argumenty przemawiające za możliwością zastosowania dozoru elektronicznego. Jedyną okolicznością przekreślającą szanse skazanego na dozór elektroniczny jest multirecydywa (64 § 2 k.k.).

Zastępcza kara pozbawienia wolności a dozór elektroniczny

Zastępcza kara pozbawienia wolności to kara stosowana wobec osób, które nie uiściły grzywny lub nie wykonały innej kary, takiej jak prace społecznie użyteczne („odróbki”). Dozór elektroniczny może być alternatywą dla odbywania tej kary w zakładzie karnym. W praktyce oznacza to, że zamiast trafiać do więzienia, skazany może odbywać karę w domu, pod warunkiem przestrzegania określonych zasad i ograniczeń czasowych. Sąd analizuje sytuację skazanego i może zdecydować, że dozór elektroniczny będzie odpowiednią formą odbywania zastępczej kary pozbawienia wolności. Adwokat może pomóc w przygotowaniu wniosku i argumentacji, dlaczego taka forma odbywania kary będzie bardziej odpowiednia i skuteczna w przypadku konkretnego skazanego, uwzględniając jego sytuację osobistą i społeczną.

Dozór elektroniczny a wstrzymanie wykonania kary

W niektórych przypadkach, sąd może zdecydować o wstrzymaniu wykonania kary pozbawienia wolności i zastosowaniu dozoru elektronicznego. Wstrzymanie wykonania kary oznacza, że skazany nie trafia do zakładu karnego i nie będzie poszukiwany do czasu rozpoznania sprawy o dozór elektroniczny. Należy jednak pamiętać, że Sąd nie wstrzymuje z zasady wykonania kary, jak również nie wstrzymuje jej samo złożenie wniosku o dozór. Taka decyzja może być podjęta na wniosek skazanego lub jego obrońcy, sformułowany we wniosku o dozór lub osobnym wniosku. Należy wykazać, że natychmiastowe wykonanie kary wpłynie negatywnie na sytuację skazanego. Sąd bierze pod uwagę m.in. stan zdrowia skazanego, sytuację rodzinną, zawodową oraz społeczną. Wstrzymanie wykonania kary pozwoli spokojnie i bez ryzyka doprowadzenia do zakładu karnego oczekiwać na rozstrzygnięcie Sądu w sprawie o dozór elektroniczny.

Dozór elektroniczny po raz drugi

Możliwość zastosowania dozoru elektronicznego po raz drugi zależy od indywidualnych okoliczności sprawy oraz oceny sądu. Zasadniczo, skazany może ubiegać się o dozór elektroniczny kolejny raz, jeśli spełnia wymagane kryteria i nie naruszył wcześniej warunków dozoru. Sąd ocenia, czy skazany przestrzegał zasad podczas wcześniejszego dozoru i czy dozór ten przyniósł zamierzone efekty resocjalizacyjne. Jeśli skazany po raz pierwszy odbył karę w systemie dozoru elektronicznego bez problemów, może to zwiększyć jego szanse na ponowne zastosowanie tej formy kary. Adwokat może pomóc w przygotowaniu wniosku i przedstawieniu argumentów przemawiających za ponownym zastosowaniem dozoru elektronicznego, podkreślając pozytywne aspekty poprzedniego okresu dozoru.

Dozór elektroniczny na koniec kary

Nowym rozwiązaniem wprowadzonym nowelizacją z 2023 r. jest możliwość wcześniejszego wyjścia z zakładu karnego na dozór elektroniczny. Jeżeli wobec skazanego orzeczono w wymiarze niższym niż 3 lata (maksymalnie 2 lata i 11 miesięcy) i któremu do odbycia zostało nie więcej niż 6 miesięcy, może ubiegać się o odbycie reszty kary w systemie dozoru elektronicznego. Kluczowe tutaj znaczenie będzie miała postawa skazanego w warunkach izolacji, w tym szczególnie sporządzana przez administrację zakładu karnego opinia o zachowaniu skazanego. Możliwość odbycia ostatnich miesięcy kary w warunkach domowych jest jednak dużą szansą dla skazanych, szczególnie, że czasem łatwiej jest uzyskać zgodę sądu penitencjarnego na dozór elektroniczny niż na warunkowe zwolnienie.  

Dozór elektroniczny a warunkowe zwolnienie

Skazanemu odbywającemu karę w systemie dozoru elektronicznego może być udzielone warunkowe przedterminowe zwolnienie na takich samych zasadach jak osobie odbywającej karę w zakładzie karnym. Również tutaj wymagane jest odbycie co najmniej połowy kary lub więcej w przypadku recydywistów czy skazanych za udział w zorganizowanej grupie przestępczej. W przypadku warunkowego zwolnieni sąd penitencjarny wyznacza okres próby, w czasie którego skazany podlega najczęściej kontroli kuratora. By uzyskać szanse na wcześniejsze zwolnienie z dozoru elektronicznego należy wykazać, że dotychczasowo odbyta kara jest wystraczająca dla osiągnięcia celów kary, czyli resocjalizacji skazanego. Adwokat może pomóc w przygotowaniu wniosku o warunkowe zwolnienie z dozorem elektronicznym, przedstawiając dowody na postęp resocjalizacyjny skazanego oraz argumenty przemawiające za jego zwolnieniem.

Zmiana miejsca zamieszkania w trakcie odbywania dozoru elektronicznego

Zmiana miejsca zamieszkania w trakcie odbywania dozoru elektronicznego jest możliwa, jednak wymaga spełnienia określonych formalności i uzyskania zgody sądu. Przede wszystkim, skazany musi poinformować sąd o zamiarze zmiany miejsca zamieszkania z odpowiednim wyprzedzeniem. Wniosek o zmianę miejsca odbywania kary powinien zawierać nowy adres zamieszkania oraz argumenty uzasadniające potrzebę zmiany, takie jak zmiana sytuacji rodzinnej, zawodowej lub zdrowotnej. Nowe miejsce zamieszkania musi również spełniać warunki techniczne dla dozoru elektronicznego, w tym dostępność odpowiedniego łącza internetowego lub telefonicznego. Na pobyt w nowym miejscu ponownie muszą wyrazi zgodę wszyscy pełnoletni domownicy. Po otrzymaniu wniosku, sąd ocenia, czy zmiana miejsca zamieszkania nie wpłynie negatywnie na skuteczność dozoru oraz na resocjalizację skazanego. Jeśli sąd wyrazi zgodę, operator systemu dozoru elektronicznego przeprowadzi niezbędne działania techniczne związane z przeniesieniem urządzeń monitorujących. Ważne jest, aby skazany ściśle przestrzegał procedur i nie zmieniał miejsca zamieszkania bez zgody sądu, ponieważ takie działanie może skutkować naruszeniem warunków dozoru i jego odwołaniem.

Wzór wniosku o dozór elektroniczny

Skontaktuj się nami w celu uzyskania wzoru wniosku o udzielenie zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego – kontakt

Rola adwokata w sprawach o dozór elektroniczny

Rola adwokata w sprawach o dozór elektroniczny jest niezwykle istotna i obejmuje szeroki zakres działań mających na celu zapewnienie skutecznego i sprawiedliwego zastosowania tej formy kary. Adwokat, posiadając specjalistyczną wiedzę z zakresu prawa karnego wykonawczego oraz doświadczenie w prowadzeniu spraw o dozór elektroniczny, może skutecznie doradzać i reprezentować swojego klienta na każdym etapie postępowania. Na początku, adwokat pomaga w zrozumieniu zasad funkcjonowania systemu dozoru elektronicznego, ocenia, czy skazany spełnia wszystkie wymagane kryteria oraz pomaga w skompletowaniu niezbędnych dokumentów i przygotowaniu wniosku. Podczas postępowania sądowego, adwokat przedstawia argumenty na rzecz zastosowania dozoru elektronicznego, uwzględniając okoliczności osobiste, zawodowe i społeczne skazanego. Adwokat bierze też udział w posiedzeniach – w siedzibie sądu lub w zakładzie karnym. Profesjonalna pomoc adwokata zwiększa szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku skazanego.

Skontaktuj się z nami
OWO Adwokaci

biuro@owo-adwokaci.pl
Adwokat Artur Obarzanek
tel: +48 606 371 452
Adwokat Aleksandra Włodarczyk - Ochenkowska
tel: +48 794 984 811
Adwokat Kamil Ochenkowski
tel: +48 605 167 551