Warunkowe przedterminowe zwolnienie jest instytucją prawna karnego wykonawczego, która pozwala na wcześniejsze opuszczenie zakładu karnego pod pewnymi warunkami. Proces ten jest dostępny dla skazanych, którzy spełniają określone kryteria, takie jak dobre zachowanie, aktywne uczestnictwo w programach resocjalizacyjnych czy pozytywna ocena postępowania przez zakład karny. Istotne jest też to, że o warunkowe przedterminowe zwolnienie mogą starać się skazani, którzy odbyli już wystarczającą część kary. Najczęściej jest to wymóg „odsiedzenia” połowy orzeczonego przez sąd okresu pozbawienia wolności. W przypadku recydywy podstawowej może to być 2/3 kary, a względem multirecydywy, czy sprawców działających w grupach przestępczych nawet 3/4 kary. Aby zrozumieć, jak można uzyskać takie zwolnienie, ważne jest poznanie kluczowych aspektów tej procedury.
Aby ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie, niezbędne jest złożenie stosownego wniosku. Wniosek ten składa się do sądu penitencjarnego, czyli sądu okręgowego właściwego dla zakładu karnego, w którym odbywana jest kara. Wniosek powinien zawierać dane skazanego wraz ze wskazaniem jednostki penitencjarnej, w której przebywa. Warto również starannie sporządzić uzasadnienie, podnosząc okoliczności mające przekonać sąd, że skazany zasłużył na wcześniejsze zwolnienie. Do wniosku należy dołączyć załączniki przykładowo dotyczące pracy, nagród czy sytuacji osobistej skazanego (zdrowotnej lub rodzinnej). Do pisma załącza się potwierdzenie uiszczenia opłaty w kwocie 45 zł lub wniosek o zwolnienie z niej. Opłatę można uiścić, wykupując znaki w serwisie płatności sądowych tutaj.
Po wpłynięciu wniosku następuje w pierwszej kolejności losowanie sędziego, który rozpozna sprawę. Ten natomiast zleci sporządzenie opinii o skazanym do zakładu karnego, w którym ten odbywa karę. Ponadto zwróci się do Krajowego Rejestru karnego o nadesłanie aktualnej karty karnej skazanego. Sąd może również zlecić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, jeżeli uzna to za zasadne, lub jeżeli skazany o to wniesie. Sąd może również już na początku wyznaczyć termin posiedzenia w sprawie rozpoznania wniosku, ale często dzieje się to dopiero w momencie, gdy do sądu wpłynął już wskazane wyżej dokumenty, czyli przede wszystkim opinia z zakładu karnego oraz karta karna. W aktualnym stanie prawnym posiedzenia odbywają się zdalnie w formie wideokonferencji online. Sąd oraz prokurator znajdują się wówczas w siedzibie sądu okręgowego, natomiast skazany i jego obrońca wraz z przedstawicielami administracji zakładu karnego na terenie jednostki penitencjarnej.
To najważniejsze pytanie, ale też najtrudniejsze w procesie starania się o wcześniejsze zwolnienie z zakładu karnego. Należy pamiętać, że zasadą jest odbycie kary w całości, a wyjątkiem jej wcześniejsze zakończenie. Skazany musi zatem wykazać się postawą przekonującą do stwierdzenia, że cele kary, która została wobec niego orzeczona, zostały zrealizowane bez konieczności odbycia jej w całości. Sąd weźmie zatem przede wszystkim pod uwagę zachowanie skazanego w czasie Izolacji penitencjarnej. Ważne jest, by wnioskodawca był nagradzany. Im więcej nagród zdobędzie tym lepsza jego opinia. Równie kluczowy jest brak kar porządkowych, w szczególności wymierzonych w ostatnim czasie. Istotne jest, by skazany w toku odbywania kary brał udział w programach adaptacyjnych, ukończył kursy, szkolenia czy terapię, jeżeli jest niezbędna. Dla sądu znaczenie będzie miał również fakt, czy skazany jest zatrudniony, a jeśli tak, to od kiedy i czy pracuje na terenie zakładu karnego, czy też poza nim. Bardzo przydatne i dobrze widziane jest wcześniejsze korzystanie przez skazanego z przepustek lub zajęć kulturalno-oświatowych poza terenem zakładu karnego. Pomocniczo sąd weźmie również pod uwagę fakt, czy skazany utrzymuje kontakt z rodziną.
Uczestnictwo w podkulturze więziennej, czyli tzw. „grypsera” ma znaczenie przy rozpoznawaniu wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie. W niektórych sytuacjach może nawet przesądzić o odmowie sądu na wniosek skazanego. Uczestnictwo w podkulturze przestępczej jest bowiem źle widziane przez sąd penitencjarny. Należy jednak pamiętać, że sam udział polegający wyłącznie na deklaracji przynależności do nieformalnych struktur przestępczych w zakładzie karnym nie może przesądzać jednoznacznie o odmowie udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia. Zgodnie bowiem z licznym orzecznictwem sądów powszechnych, w tym Sądu Najwyższego tylko aktywny udział skazanego w „grypserze” i wynikające z tego udziału negatywne następstwa w jego zachowaniu może stanowić samoistną przesłankę odmowy udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia. Jeżeli skazany zachowuje się dobrze, cieszy się pozytywną opinią w zakładzie karnym, a jedynym jego uchybieniem jest udział w popkulturze przestępczej to wówczas nie traci on szansy na pozytywne rozstrzygnięcie sądu.
Do wniosku o przedterminowe zwolnienie warto załączyć dokumenty potwierdzające pozytywny przebieg procesu resocjalizacji skazanego. Takim dokumentem mogą być pisemne podziękowania, zaświadczenia i inne pisma dotyczące okresu pozbawienia wolności – na przykład potwierdzenia ukończenia programów czy szkoleń. Ważny jest również fakt wykonywania pracy toteż ewentualne podziękowanie czy zaświadczenie z zakładu karnego o wzorowym wykonywaniu obowiązków pracowniczych będzie przydatne. Za jeden z ważniejszych dokumentów uznać natomiast należy ewentualną promesę zatrudnienia, czyli dokument od pracodawcy z wolności, który deklaruje możliwość zatrudnienia skazanego po opuszczeniu zakładu karnego. Warto też niekiedy przedłożyć dokumenty dotyczące sytuacji rodzinnej, jeżeli może mieć ona wpływ na ocenę sądu co do prawidłowej resocjalizacji skazanego.
W procesie starania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie, odroczenie wykonania, czy przerwę nieocenioną rolę odgrywa wsparcie doświadczonego adwokata specjalizującego się w prawie karnym wykonawczym. Adwokat może nie tylko pomóc w przygotowaniu i złożeniu wniosku, ale również reprezentować skazanego przed sądem, argumentując na rzecz jego zwolnienia. Profesjonalna reprezentacja prawna zwiększa szanse na pomyślne rozpatrzenie wniosku.
Skontaktuj się z nami
OWO Adwokaci